Feste Boyen w Giżycku

Wielkie Jeziora Mazurskie już w średniowieczu okazały się być ważną, naturalną barierą, która skutecznie ograniczała swobodę manewru wojsk we wschodniej części państwa zakonnego, a później pruskiego. Doceniając walory obronne linii jezior w połowie XIXw rozpoczęto proces ich ufortyfikowania. Ich pozostałości obecne są w krajobrazie powiatu giżyckiego po dzień dzisiejszy, stanowiąc unikalny przykład architektury militaris XIX - XXw., w Polsce. Kluczowy element systemu obrony wschodniej części Mazur stnowiła twierdza Boyen w Giżycku. Jest to unikalny przykład pruskiej "festy" - artyleryjskiego fortu zaporowego, którego zadaniem było zablokowamie najszerszego i najdogodniejszego przesmyku w pasie między Węgorzewem a Rucianem. Obiekt ma kształt regularnej gwiazdy sześcioramiennej i zlokalizowany został na zachodnim skraju miasta w obrębie tzw. wyspy giżyckiej. dwa fronty twierdzy otrzymały narys poligonalny, cztery pozostałe bastionowy.
W końcu XIXw. obiekt zotał wzmocniony m.in. bomboodpornymi shronami piechoty, labolatorium prochowym, głównym magazynem amunicyjnym i stanowiskami obserwacyjnymi. Dążąc do wzmocnienia walorów obronnych jezior, na przełomie XIX/XXw. wzniesiono punkty oporu Mazurskiej Pozycji Jeziornej (Mazurische Seestellung) w rejonie Przesmyku Kula, Zielonego Gaju, Szymonki, Mikołajek i Rucianego. System ten okazał się być skuteczną zaporą dla wojsk rosyjskich w 1914 i 1915r. Jeszcze w trakcie działań wojennych rozpoczęto budowę Giżyckiej Pozycji Poolowej (Lotzener Feldstellung). Na froncie Jez.Śniardwy-Tyryłko-Buwełno-Wojnowo do Przykopu, dalej Staświny- rzeka, Staświnka-Upłty-Siedliska-Kruklin, jez. Kruklin-Gołdapiwo-rzeka, Sapina-jez., Stręgiel Wlk. i Świecajty (front wschodni) oraz jeziora Dejguny-Dobskie-Iławki-Guber-Ryńskie (front zachodni) wzniesiono łacznie 50 punktów oporu z 255 obiektami o konstrukcji betonowej, oportych na blasze falistej typu "H", których przekrój komór opierał się na 4/5 obwodu koła. W drukiej połowie lat trzydziestychpozycja ta rozwinięta została do giżyckiego rejonu umocnionego (Befestingungen bei Lotzen). Większość schronów wybudowano według stosowanej w latach trzydziestych kategorii odporności B1. Podstawowym typem były schrony z czołową płytą pancerną, przeznaczone dla obsługi jednego ciężkiego karabinu maszynowego. W końcu 1944r cała pozycja wzmocniona została linią rowów przeciwczołgowych i "garnków" Kocha.
tekst za [link widoczny dla zalogowanych]
zapraszam do oglądania. Smile

[link widoczny dla zalogowanych]
fot:wotomac

Hmm byłemj w tej Twierdzy jak jeszcze były zakłady drobiarskie, na schodach były pooukladane druty kolczaste jesdnym slowem syf. ale dlaczego ta twierdza nazywa się "Feste Boyen" a nie Festung Boyen ????????

[link widoczny dla zalogowanych]

Wydaje mnie się, że słowo Feste jest synonimem słowa Festung, z tą małą różnicą, że Feste może odnosić się do dzieł pojedyńczych a Festung do zespołu budowli militarnych...

Może być również tak, że słowo Feste-Festa jest spolszczeniem słowa Festung.

wg. małego słownika dzieł fortyfikacyjnych Wojciecha Kichan'a Wawa/P-ń 1988:
Festa - zespół obiektów fortyfikacyjnych, rozmieszczonych na dużej przestrzeni i przeznaczonych do prowadzenia dalekiego ognia. Festa składała się z fortu, baterii pancernej dalekiego zasięgu i stanowisk piechoty. Festy budowano w Niemczech, głównie w latach 1893-99

A co do samej Twierdzy Boyen również byłem tam jeszcze jak były zakłady drobiarskie, widziałem ich pożar, mieszkałem przez 4 miesiące na przystani LOK'u gdzie pracowałem i dzień w dzień byłem na twierdzy, bo były tam najlepsze balety w okolicy... może i wtedy był syf ale za to jak tam wtedy było spokojnie za dnia, a dziś tłumy turystów, dla mnie ten drut kolczasty był gwarancją św. spokoju, a kojarzysz budynek poczty gołębiej ?

Mam pytanko: Czy ktoś wie kiedy dobudowano wieże obserwacyjne w tych dwóch spalonych obiektach?

O ktorych myślisz to tych s potakow na samej gorze Question

wotomac napisał:

Mam pytanko: Czy ktoś wie kiedy dobudowano wieże obserwacyjne w tych dwóch spalonych obiektach?

Sądzę, że w okresie II w.ś. lub bezpośrednio poprzedzającym czyli po 1933 roku a przed 1945, ale skłaniam się do okresu wojennego i do idei, że nie były do końca obserwacyjne ale pełniły również funkcje dozoru wnętrza twierdzy -> obóz dla oficerów radzieckich, którzy przeszli na niemiecką stronę, laboratorium żywności dla Wilczego Szańca i placówka wywiadu III Rzeszy. Są za niskie aby z nich móc dobrze rozpoznawać przedpola twierdzy, ponieważ zabudowania te wybudowano w dużej niszy pośrodku twierdzy, jedynie dobrze widoczna z nich jest tafla jeziora Niegocin...

Ciekawym obiektem hydrologicznym z czasów budowy twierdzy jest most na obrotnicy prowadzący do centrum Giżycka i most kolejowy dwuprzelotowy obecnie jedno (w 1945 drugi tor na całej długości trasy został rozebrany przez ruskich, okoliczni mówią, że na czołgi poszedł)

Czy ktoś się orientuje gdzie dokładnie znajdują się pozostałe obiekty należące do grupy twierdzy a rozsiane po okolicy? budowano je w tym samym okresie co MRU i wykorzystywano te same plany architektoniczne, większość jest w klasie odporności B1 z pancernymi płytami czołowymi, słyszałem o bunkrze wmontowanym w stodołę idealnie zachowanym z pełnym oryginalnym wyposażeniem, który się ostał tylko dlatego, że został wzięty za stodołę w gospodarstwie rolnym, dziś podobno udostępniony do zwiedzania...

Na przystani LOK'u w Giżycku znajduje się piękny hangar na jachty, podobno należący podówczas do najwyższych oficjeli III Rzeszy, a w nim, nie wiem czy nadal, ale stał jacht "Zorza", podobno należący do Hermana Goeringa, po mazurach pływa również jego bliźniak jacht "Świt". Wykonanie jachtu mówi samo za siebie, pomimo wielu lat w PRLu i niewłaściwego obchodzenia (listewkowane burty zamalowane na grubo chlorokauczukiem) nadal widać jego klasę...

Pokażcie mi na którym zdjęciu one się znajdują.

Chodzi mi o te wieże

fot: wotomac Cool

Pamiętam jak te spichlerze były w bardzo dobrym stanie, pozniej je podpalili jak i większość budynków w Twierdzy.

Co do nazwy: Feste Boyen / Twierdza Boyen

Twierdza Boyen (niem. Feste Boyen) - twierdza o kształcie gwiazdy, zbudowana w latach 1844-1856 z rozkazu króla Fryderyka Wilhelma IV. Ten ważny obiekt strategiczny położony jest w zachodniej części Giżycka, na wąskim przesmyku pomiędzy dwoma dużymi jeziorami mazurskimi - Kisajno (południowa część kompleksu Mamr) i Niegocin.

Wzniesiona została na obszarze Prus Wschodnich liczącym ok. 100 ha i stanowiła główne ogniwo w łańcuchu umocnień zamykających od wschodu dostęp na teren państwa pruskiego.

Do twierdzy prowadzą dwie drogi od strony Giżycka i Kętrzyna oraz cztery bramy wjazdowe:

* Giżycka,
* Kętrzyńska,
* Wodna (pomocnicza; wyposażona w podnoszony most zwodzony),
* Prochowa (pomocnicza; sąsiadująca z dzisiejszym amfiteatrem).

Historia [edytuj]

Historia giżyckiej Twierdzy Boyen kształtowała się w XIX wieku. Pierwsze plany powstania twierdzy pochodzą z 1818 roku. Były one odzwierciedleniem doświadczeń gen. von Grolmanna oraz von Boyena z wojen napoleońskich. Jednak ostateczną decyzje o wybudowaniu fortyfikacji podjęto dopiero 9 sierpnia 1841 roku. Autorem projektu był Johann Leopold Ludwig von Brese, który wcześniej zaprojektował Fort Winiary oraz pozostałe elementy Twierdzy Poznań. Lokalizacja uzgodniona została po lokalnej wizji w 1842 roku przez generałów: von Grolmanna, von Krausenecka oraz von Astera. 5 kwietnia 1843 roku od projektu i pierwszych prac ziemnych rozpoczęła się budowa w rejonie donżonu, czyli niwelacji terenu i kopania studni. 4 września położono tu kamień węgielny z udziałem lokalnych władz. Prace rozpoczęte przez gen. Astera dokończono w 1846 roku projektem majora Westphala. 24 grudnia 1846 roku, król Fryderyk Wilhelm oficjalnie nadał twierdzy nazwę Festung Boyen (Twierdza Boyen). Połowa bastionów, tj. trzy otrzymały nazwę od imion gen. von Boyena - Leopold, Ludwik i Herman, a trzy pozostałe - Recht (Prawo), Schwert (Miecz), Licht (Światło).

Prawie na wprost wejścia do twierdzy przez Bramę Kętrzyńską znajduje się budynek stacji gołębi pocztowych. W czasie I wojny światowej przesyłki pocztowe z Giżycka bardzo szybko docierały do Królewca, Szczecina i Wrocławia. Wywiad niemiecki musiał doceniać ten sposób łączności jeszcze w czasie II wojny światowej, skoro na terenach polskich włączonych do III Rzeszy w 1942 zarządzono likwidację wszystkich gołębi pocztowych.

Twierdza w latach 1941-1944 [edytuj]

W latach 1941-1944 na terenie twierdzy funkcjonował szpital polowy. Na kuracji po złamaniu obojczyka (po upadku w czasie jazdy konnej w Mamerkach) przebywał tu od 10 października 1941 gen. Franz Halder. Po zamachu na Hitlera w Wilczym Szańcu do kwatery głównej Hitlera w dniu 22 i 23 lipca 1944 dojeżdżał na konsultacje laryngolog dr Giesing.

W twierdzy ulokowany był III wydział, XII oddziału Sztabu Generalnego (OKH) Obce Armie Wschód z Mamerek. Wydziałem kierował płk. Alexis Freiher von Roenne podległy gen. Gehlenowi. Placówka wywiadu w twierdzy miała kryptonim "Emma". Do dyspozycji Roenniego był budynek koszarowy zlokalizowany po prawej stronie od wejścia przez Bramę Giżycką, między bastionami Ludwik i Leopold. Budynek koszarowy przeznaczony był dla ok. 500 żołnierzy. W budynku tym analizowano zdobyte na froncie dokumenty oraz werbowano do współpracy oficerów Armii Czerwonej. Oficerów radzieckich dowożono tu z różnych obozów jenieckich. Nabór agentów odbywał się metodą "kija i marchewki". Niechętnych do współpracy kierowano do więzienia (zamek krzyżacki) w Rynie, a podejmujący współpracę zostawali w wydzielonym sektorze twierdzy. W sektorze tym, przeznaczonym na 100 osób była stołówka, kino i biblioteka. W dniach od 16 lipca do 4 września 1942 przebywał tu Andriej Własow, przewieziony później do Winnicy na Ukrainie. Według J. Thorwalda w Twierdzy Boyen funkcjonował ośrodek szkoleniowy dla oficerów ROA. Potwierdzają to relacje robotnika przymusowego Franciszka Charubina- pomocnika maszynisty, który w 1944 na dworcu kolejowym w Giżycku spotykał oficerów w mundurach niemieckich, rozmawiających po rosyjsku. Zwykli żołnierze ROA przypuszczalnie szkoleni byli w koszarach w Orzyszu. Relacja tego samego F. Charubina - do Orzysza przybywały transporty jeńców czerwonoarmistów, a wyjeżdżały transporty żołnierzy w niemieckich mundurach, śpiewających rosyjskie piosenki. O transportach kolejowych wojsk na trasie Giżycko-Pisz Charubin przekazywał meldunki Polskiemu Związkowi Powstańczemu, który w 1942 włączony został do Armii Krajowej.

Na terenie twierdzy funkcjonowało laboratorium oceniające jakość żywności dostarczanej do "Wilczego Szańca".

Bibliografia i źródła [edytuj]

* Thorwald Jurgen, Iluzja - żołnierze radzieccy w armii Hitlera, PWN, Warszawa - Kraków, 1994 (oryg. niem. 1974), ISBN 978-83-01-11579-1
* Wasilenko Bogdan, Mamry i okolice. Przewodnik, Kętrzyn, 1996, ISBN 83-905491-0-7
* Charubin Franciszek (Robotnik przymusowy, w latach 1941-1944 pomocnik maszynisty na nieistniejącej linii kolejowej Pisz-Orzysz-Giżycko), maszynopis, Kętrzyn, 1990.
* Przegląd Turystyczny. Magazyn Informacyjny Warmii i Mazur, Twarze turystyki (m.in.) Franciszek Charubin, Nr 11, Olsztyn, 1997, ISSN 1428-9857

wotomac napisał:

fot: wotomac Cool

Czy chodzi Wam o to co jest na samej górze.